Redosled nicanja stalnih zuba

Jedno od najčešćih pitanja koje pacijenti postavljaju, a tiče se oralnog zdravlja njihove dece, je vezano za redosled nicanja zuba. Roditelje zanima da li je normalno da njihovoj deci još uvek neki zubi nisu nikli iako imaju određeni broj godina, a njihovi vršnjaci već uveliko imaju te zube.

Odgovor na ovo pitanje može biti iznenađujući, a on glasi – redosled nicanja pojedinačnih zuba je zapravo nebitan, mnogo je bitniji redosled nicanja grupa zuba.

Stalni zubi niču u tačno određenim grupama zuba i mnogo je važnije poznavati koji zub pripada kojoj grupi te redosled nicanja po grupama nego u kojem životnom periodu određeni zub treba da nikne.

Dentalni stadijumi

Prvi stadijum se dešava tokom dentalnog uzrasta od 6 godina i tada niču prvi stalni molari odnosno kutnjaci (šestice) kao i donji stalni sekutići (jedinice). Najčešće prvo niču donji sekutići, pa donji kutnjaci i tek za njima gornji kutnjaci. Međutim, svi ovi zubi niču toliko vremenski blizu jedan drugome da se često prepliću i često je teško odrediti koji je prvi počeo nicanje.

Drugi stadijum je dentalni uzrast od 7 godina tokom kojeg niču donji lateralni sekutići (dvojke) kao i gornji centralni sekutići (gornje jedinice).

Sledeći stadiju je dentalni uzrast od 8 godina tokom kojeg niču gornji lateralni sekutići (dvojke). Nakon što ovi zubi niknu dolazi period zatišja koji traje dve do tri godine i tokom kojeg se dešava resorpcija korenova mlečnih zuba koji su spremni za smenu, kao i formiranje korenova stalnih zuba. Ovo se dešava tokom dentalnog uzrasta od 9 i 10 godina.

Dentalni uzrast od 11 godina karakteriše nicanje donjih očnjaka te donjih i gornjih prvih pretkutnjaka odnosno premolara (četvrtica). Ovo je faza u kojoj se redosled nicanja gornjih i donjih zuba počinje razlikovati. U donjoj vilici zubi niču po sledećem redosledu: 6 – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 7 – 8, dok u gornjoj vilici očnjaci (trojke) niču tek nakon drugog pretkutnjaka (petica). Ovo je interesantno sa aspekta ortodoncije uzimajući u obzir da u potpornoj grupi zuba poslednji niču gornji očnjaci, ti zubi su najčešće i postavljeni vestibularno (napred i više u odnosu na ostale zube u toj regiji) pošto za njih ne ostane mesto.

Sledeći stadijum je dentalni uzrast od 12 godina tokom kojeg niču gornje i donje petice kao i gornje trojke. Nešto nakon njih niču i sedmice. Dentalni uzrast od 13, 14 i 15 godina karakteriše odsustvo vidljivih promena u usnoj duplji. Za to vreme završava se razvoj korenova stalnih zuba i zatvaranje apeksa (vrhova korenova). I napokon, sa dentalnim uzrastom od 15 godina će na rendgen snimku definitivno biti vidljivi zameci umnjaka ako ih imamo, odnosno ako i sa 15 godina ne vidimo zametke umnjaka to znači da ih ni nemamo.

Varijacije u nicanju stalnih zuba

Postoji nekoliko normalnih varijacija u redosledu nicanja zuba. Moguće su asimetrije u nicanju na desnoj i levoj strani, odnosno da zub sa jedne strane nikne prije onoga sa druge strane. Uopšteno je pravilo da su varijacije u nicanju normalne ako se dese tokom 6 meseci. Ako protekne više vremena, neophodno je konsultovati stomatologa. Takođe je relativno normalno da sedmice niknu pre petica u donjoj vilici, kao i očnjaci pre pretkutnjaka u gornjoj vilici. Interesantan podatak je da zub započinje nicanje kada mu je formirano otprilike ¾ korena, međutim nakon što nikne potrebno je još 1-2 godine da se koren do kraja formira.

Uopšteno ubrzano ili usporeno nicanje zuba zapravo nije znak da postoji razvojni problem. Postoje osobe koje naprosto celokupno imaju usporeniji ili ubrzaniji rast i razvoj i to je sasvim okej i normalno. Svi imamo svoj individualni tempo razvoja.

Problem nastaje ako se grupe zuba pomešaju, odnosno ako počnu nicati zubi iz sledeće grupe, a nicanje nisu završili zubi iz prethodne grupe. Ova situacija je signal da je neophodno konsultovati specijalistu ortopedije vilica. Na primer, u redu je da niknu prvo gornje šestice, pa jedan donji sekutić, pa donje šestice, pa drugi donji sekutić iako to nije uobičajen redosled nicanja. Međutim, ovi svi zubi pripadaju istoj grupi zuba i mogu nicati kojim god redosledom žele. Problem nastaje ako je na primer počela da niče gornja jedinica (koja pripada drugoj grupi zuba), a nije nikla šestica (koja pripada prvoj grupi zuba) te je neophodno konsultovati specijalistu ortopedije vilica.