Odbacivanje transplantata

Odbacivanje transplantata je najveći problem kada govorimo o transplantaciji uopšte.

Transplantacija predstavlja prenošenje tkiva ili organa (kalema) sa jednog mesta na drugo, u okviru jedne jedinke ili anatomske pozicije dotičnog kalema. Sa hirurškog aspekta nema prepreka kada govorimo o transplantaciji, ali imunološke reakcije na presađeno tkivo uzrokuju odbacivanje transplantata.

Transplantat prema mestu presađivanja može da bude:

• orto-transplantat, kada se kalem prenosi na isto, anatomsko mesto
• hetero-transplantat, kada se kalem prekosi na drugo mesto koje mu nije anatomsko

S druge strane, kalem ima podelu i u odnosu na donora:

• alotransplantacija predstavlja prenošenje tkiva ili organa sa jedne jedinke na drugu u okviru iste vrste
• ksenotransplantacija je prenošenje kalema sa jedne na drugu jedinku različitih vrsta
• autotransplantacija se opisuje kao presađivanje kalema u okviru jedne jedinke
• izotransplantacija (singena transplantacija) predstavlja presađivanje tkiva u okviru jednojajčanih blizanaca.

Kod autotransplantacije i izotransplantacije nema imunološke reakcije, s obzirom da praktično nema prodora stranih, nepoznatih antigena uz transplantirani kalem. S druge strane, odbacivanje transplantata se dešava u alotransplantaciji i kseno transplantaciji. Ova reakcija teče po IV tipu reakcije preosetljivosti koja je posredovana celularnim imunitetom, tačnije T limfocitima. Međutim u toj reakciji značajno mesto igraju i makrofagi, B limfociti i sistem komplementa.

Odbacivanje prema brzni imunološkog procesa može da se podeli na hiperakutno, akutno i hronično.

• Hiperakutno odbacivanje dešava se u prvih nekoliko minuta ili sati nakon presađivanja i uzrokovano je inkopatibilnošću ABO ili Rh sistema krvnih grupa davaoca i primaoca. Zbog toga je neophodno proveriti ove podatke pre transplantacije. Kao posledica toga javljaju se mali trombi koji okluduju lumen krvnih sudova i smanjuju ishranjenost kalema.
• Akutno odbacivanje se meri danima ili nedeljama. Može da bude vaskularno tipa, kada je uzrok odbacivanja hiperprodukcija antitela, ili celularnog tipa sa učešćem aktivnosti Th i Tc limfocita.
• Hronično odbacivanje meri se godinama i u njenoj osnovi leži proces fibroze.