Operativni zahvati u eri pre anestezije

Prekretnica na polju medicine i hirurgije bila je 1844. godina kada je Horas Vels slučajno zapazio da je jedan apotekarski službenik nakon što je udisao “gas smejavac” povredio nogu, ali to uopšte nije zapazio. Do tada su se operativni zahvati vršili bez anestezije, a hirurzi su se na različite načine domišljali kako da smanje bol kod pacijenata – ispuštanje krvi, izazivanje hipotermije (pad telesne temperature) kao i hipnoza.

Jedan od najefikasnijih načina provođenja operativnog zahvata je bilo u što većoj brzini kako bi pacijent što manje osećao bol i kako bi se smanjio broj smrtnih ishoda. Jedan od najpoznatijih hirurga je bio doktor Robert Liston, rođen 1794. u Škotskoj. Medicinu je završio na Univerzitetu u Edinburgu i veoma brzo se zainteresovao za hirurgiju. Postao je poznat kao “najbrži nož na zapadnom kraju”, sa rekordnim vremenom amputacije noge za dve i po minute.

Listonova možda najpoznatija operacija je upravo jedna amputacija noge, tokom koje je doktor zbog brzine rada amputirao i prste asistenta koji je držao pacijentovu nogu, a kada je zamahnuo sečivom, zakačio je i po kaputu jednog od posmatrača. Posledično su i pacijent i asistent umrli od infekcije rane, a posmatrač se toliko prepao da je imao srčani udar i umro od toga, što ovu operaciju čini jedinom u istoriji sa “smrtnim ishodom 300%”.

Još jedna od poznatijih Listonovih operacija je takođe amputacija noge kada je u brzini pacijentu amputirao i testise.

Stručnost pre svega

Iako na prvi pogled možda deluje nemarno i nesmotreno, brzina je tada često značila razliku između života i smrti pacijenta. U poređenju sa ostalim hirurzima tog perioda, čija je stopa preživljavanja u proseku bila 1/10, kod Listona je bila 1/4, odnosno obično je operativni zahvat preživljavao svaki deseti pacijent dok je kod Listona preživljavao svaki četvrti. Do otkrića anestezija, brzina je zaista bila najveća veština hirurga.

Liston je ostao upamćen kao veoma cenjen hirurg i pronalazač, uključujući i “Listonov splint” kao i “buldog forceps” koji su se koristili i u modernoj hirurgiji.