Bulimija nervoza | poremećaj ishrane

Bulimija nervoza je poremećaj ishrane koji može da se ispolji vrlo varijabilnom kliničkom slikom. Treba je razlikovati od anoreksije, ali ponekad pojedini pacijenti sa bulimijom ispoljavaju i kriterijume za anoreksiju, te se oni ponekad ne mogu striktno razdvojiti.

Bulimija nervoza se obično javlja kod mladih osoba, posle dvadesete godine, u kasnoj adolescenciji, najčešće kod ženskog pola. Međutim incidencija kod muškaraca poslednjih godina je u porastu. Prevalencija u ukupnoj populaciji iznosi od 2 do 4 posto.

Bolest je praćena željom za uzimanjem ogromne količine hrane u kratkom vremenskom periodu, prejedanjem, nakon čega sledi osećaj samokrivice i potreba da se hrana na neki način eliminiše iz organizma. U tu svrhu često se izaziva akt povraćanja ili upotreba laksativa.

Po čemu se razlikuje bulimija nervoza od anoreksije?

Pre svega osobe koje pate od bulimije ne moraju nužno da budu pothranjene kao što su anoreksične. One mogu da budu normalno uhranjene, pa čak i gojazne. Ključna je preokupacija hranom, svojim izgledom na koje pacijenti nisu ponosni i uporno pokušavaju sa smršaju, dok su osobe obolele od anoreksije ponosne na svoju nisku telesnu masu.

Pacijenti sebe doživljavaju kao gojazne osobe i uporno drže dijete u cilju gubitka kilograma. Ovakvi stavovi najčešće vode ka pothranjenosti, ali ponekad to ne mora da bude slučaj, baš kao što je već spomenuto. Tradicionalna uloga žene u društvu se usvaja, za razliku od anoreksičnih ove osobe stupaju u seksualne odnose, a uvid u poremećaj je nešto bolji.

Šta uzrokuje bulimiju?

Postoji mnogo faktora koji mogu biti uključeni u izazivanje bulimije nervoze, uključujući genetsku predispoziciju, hormonske promene, nisko samopoštovanje, predispoziciju za anksiozni ili depresivni poremećaj. Međutim tačan uzrok bolesti nije tačno utvrđen, jer ima i osoba sa ovim faktorima rizika koje ne razviju bulimiju.

Kada su psihosocijlni fakroti u pitanju, često će pacijenti navesti da je u porodici prisutan konflikt. Traume iz detinjstva, nedostatak jednog ili oba roditelja, sve su to situacije koje mogu da ostave trajne posledice iz detinjstva koje će kasnije u adolescenciji biti podloga za razvoj psihičke nestabilnosti i razvoj bulimije.

Bulimija nervoza u ciklusima

Ljudi sa bulimijom nervozom imaju tendenciju da prolaze kroz sledeće različite faze:

• Stroga dijeta i strah od debljanja
• Anksioznost zbog žudnje za ‘zabranjenim’ prehrambenim proizvodima
• Potrošnja velike količine hrane u kratkom vremenskom roku
• Čišćenje kalorija izazivanjem povraćanja ili upotrebom laksativa i/ili diuretika
• Sramota zbog epizode ​​prejedanja i obnovljene stroge dijete za kontrolu težine
• Kako se ciklus nastavlja, pogođeni pojedinci osećaju da njihova potrošnja hrane sve više izmiče kontroli i njihova opsesija telesnom težinom raste. Ovo dovodi do primene strože dijete i, kao rezultat, povećane verovatnoće prejedanja.

Pacijenti sa bulimijom se često osećaju neprijatno zbog ovog stanja i mogu pokušati da sakriju svoje simptome i bilo koji dokaz o prejedanju od prijatelja i članova porodice. Zbog toga hranu često nabavljaju potajno, u velikim količinama. To su namirnice velike kalorijske vrednosti, pune lipida i ugljenih-hidrata, poput kolača, slatkiša…

Klinička slika

Ispred sebe psihijatar često ima osobu ženskog pola, u ranim dvadesetim godinama. Na šakama i podlakticama moguće je uočiti povrede od namernog izazivanja povraćanja. Ulceracije sluznice usne duplje nisu retke, kao ni karijes i loš zadah. Stanje može da bude praćeno malaksalošću i opštom slabošću, opstipacijom, oštećenjem creva, neravnotežom elektrolita i aritmijama, nepravilnim menstrualnim ciklusom. Ponekad se mogu javiti i suicidne misli.

Dijagnostika

Dijagnostički kriterijumi za bulimiju nervozu prema Dijagnostičkom i statističkom priručniku za mentalne poremećaje (DSM-5) uključuju:

• Ponavljajuće epizode ​​prejedanja
• Osećaj stida ili krivice nakon epizoda
• Čišćenje da bi se izbeglo povećanje telesne težine povraćanjem, prekomernim vežbanjem, dijetom i upotrebom diuretika ili laksativa
• Čišćenje najmanje jednom nedeljno tokom tri uzastopna meseca
• Na samopouzdanje značajno utiču telesna masa i izgled
• Isključenje dijagnoze anoreksije

Dijagnostički proces obično uključuje konsultacije pacijenta, fizički pregled i psihološku procenu kako bi se postavila tačna dijagnoza bulimije nervoze. Drugi dijagnostički testovi, kao što su test krvi, test urina ili ehokardiografija takođe mogu biti potrebni da bi se ispitala težina i moguće komplikacije ovog stanja.

Terapija bulimije

S obzirom da pacijenti donekle imaju uvid u problematiku svog stanja, saradnja se nešto lakše ostvaruje u poređenju sa obolelima od anoreksije. Primarna komponenta lečenja bulimije nervoze je psihoterapija za rešavanje osnovnih psiholoških problema koji su povezani sa negativnom slikom o telu i nezdravim navikama u ishrani. Kognitivno-bihejvioralna terapija (CBT), porodična terapija i interpersonalna terapija su među najčešćim vrstama psihoterapije koje se koriste za pacijente sa bulimijom. U nekim slučajevima može biti indikovana i farmakoterapija antidepresivima kao što je fluoksetin.

Neophodno je da pacijenti imaju pristup snažnoj mreži podrške koja ih može ohrabriti i podržati tokom perioda oporavka. Ovo često uključuje kombinaciju razumevanja članova porodice, podrške zdravstvenih radnika i grupe za podršku poremećajima u ishrani sa drugim pojedincima koji imaju slične borbe.