Fraktura nosa

Fraktura nosa spada u najčešće prelome kostiju, uzimajući u obzir da je nos najprominentniji deo lica i da je često kao takav izložen povređivanju.

Nos je sačinjen od spoljašnjeg i unutrašnjeg nosa. Spoljašnji nos izgledom liči na trostranu piramidu. Njegovi osnovni delovi su koren, greben, vrh nosa i nosna krila. Koren nosa je najudubljeniji deo nosne piramide, kojim je nos u vezi sa čeonim delom. Greben nosa ima svoj koštani i hrskavičavi deo. Vrh nosa je prednji, slobodni deo nosne piramide, a nosna krila su hrskavičave strukture. Koštani deo nosne piramide izgrađen je od parnih nazalnih kostiju, frontalnih nastavaka maksile i nazalnih nastavaka frontalne kosti. Unutrašnji nos je sačinjen od zidova, otvora nosa i regiona nosne duplje. Gornji zid ili krov nosa čini lamina cribrosa etmoidalne kosti, donji zid gradi koštano nepce, a unutrašnji zid je nosna pregrada ili septum nasi. Na septumu se iduci od napred razlikuju mobilni, hrskavičavi i koštani deo.

Situacije u kojima prelom najčešće nastaje su saobraćajne nezgode, tuče, bavljenje borilačkim sportovima, a kada su u pitanju deca moguća je fraktura i prilikom prolaska kroz porođajni kanal. Kada su u pitanju sportske povrede, povrede glave zauzimaju najveci procenat i čine 67% svih povreda.

Klinička slika

Klinikla slika zavisi od težine povrede i jačine sile koja je delovala na nos. Prvi simptom je krvarenje iz nosa kod zatvorenih povreda, dok kod otvorenih krvarenje je i iz kože i mekih tkiva. Prisutan je otok nosne piramide, lica i kapaka, hematom, otežano disanje kroz nos. Vrlo često se nalazi deformitet piramide nosa, naročito kod povreda koštano-hrskavičavog dela, kao i desno ili levo pomeren nos. Nalaze se i krepitacije slobodnih koštanih fragmenata. Teške povrede nosa mogu dovesti i do razvoja posttraumatskog šoka.

Dijagnoza

U dijagnostici se koristimo anamnezom, kliničkom slikom, pregledom, potvrdu frakture uvek radimo RTG snimkom nosa i paranazalnih sinusa. Inspekcijom se mogu konstatovati povrede mekih tkiva, otok, deformiteti i krepitacije. Diferencijalno dijagnostički se uvek mora misliti na udružene druge povrede koji mogu osobu vitalno ugroziti.

Prelom bez dislokacije koštanih fragmenata spada u laku telesnu povredu, dok prelom sa dislokacijom i prelom septuma spada u teške telesne povrede.

Terapija

Što se tiče lečenja, ono najviše zavisi od težine povrede. Ukoliko je reč o kontuzionim povredama, one se leče simptomatski, analgeticima, antiedematoznim lekovima i hladnim oblozima. Obavezna je antitetanusna zaštita. Ukoliko ne dođe do spontanog zaustavljanja krvarenja radi se prednja ili zadnja tamponada. Prelom nosnih kostiju sa dislokacijom koštanih fragmenata se leči zatvorenom repozicijom, koja se radi u prvim satima od povrede ukoliko nije došlo do razvoja otoka koji bi ometao normalno pozicioniranje. Repozicija se obavlja najkasnije 7 dana od povrede. Nakon toga se vrši spoljašnja imobilizacija koja stoji 7 do 8 dana, a u nos se stavlja tampon koji stoji 3 dana. Uključuje se i antibiotska terapija. Otvorene povrede sa velikim deformitetima i gubitkom tkiva zahtevaju hitnu obradu.

Frakture nosnih kostiju imaju veliki sudsko-medicinski značaj. Prelom bez dislokacije koštanih fragmenata spada u laku telesnu povredu, dok prelom sa dislokacijom i prelom septuma spada u teške telesne povrede.

Nekada, usled neblagovremeno i neadekvatno zbrinutih preloma, mogu nastati trajne deformacije u vidu sedlastog ili tzv. bokserskog nosa, koji je karakterističan za sportiste borilačkih veština.