Vrste abdominalnog bola
4 min čitanja
Foto: medanta
Vrste abdominalnog bola – Bol u abdomenu je prva i osnovna odlika akutnog abdomena. Bol se od mesta recepcije nadražaja prenosi preko dve vrsta puteva do talamusa, a zatim u postcentralni dio temporalnog režnja velikog mozga. Preko simpatičkih vlakana bolni nadražaj stiže do vegetativnih nervnih centara trbuha i to je visceralni bol. On se oseća kao difuzan i nejasno lokalizovan, slabijeg intenziteta, ali opominjujuće upornosti. Momenat u kojem difuzni bol prelazi u jasno lokalizovan pokazuje širenje patološkog procesa sa visceralnog na parijetalni peritoneum. Sa parijetalnog peritoneuma polazi drugi put prenosa bola, preko interkostalnih, lumbalnih živaca, duž bočnih senzitivnih puteva kičmene moždine do talamusa i postcentralne vijuge. Ovo je somatski bol i karakteriše ga dobra lokalizovanost, oštrina, naizmenično pojavljivanje i popuštanje.
Abdominalni bol koji zahteva značajnu opreznost i lečenje se deli na: kolike, kolapsni bol, nagli (perforativni) bol, evolutivni bol i bol ginekološkog porekla.
Bol tipa kolike
Kolika može biti intestinalna, bilijarna i renalna. Uzrok je uvek poremećen motilitet ili opstrukcija šupljeg organa.
Intestinalna kolika je lokalizovana iznad ili ispod pupka. Ona je u vidu grča sa intervalom između dva napada bolova. Bol je visceralnog tipa. Pritisak na trbuh je kratkotrajno smiruje. Posebno treba obratiti pažnju na druge znake crevne prepreke (izgled povraćenog sadržaja, fenomen bućkanja). Dijareja obično ukazuje na gastroenteritis, a zastoj vetrova na ileus. Povraćanje zastojnog ili mutnog sadržaja ukazuje na ileus. Kod svake kolike potrebno je pregledati slabe tačke prednjeg trbušnog zida. Ukoliko kolika pređe u stalno tištanje razvija se peritonitis.
Bilijarna kolika se karakteriše izrazito jakim bolom u epigastrijumu i desnom hipohondrijumu sa zračenjem u leđa, desnu lopaticu i ređe desno rame. Prate je često mučnina, povraćanje i znojenje.
Renalna kolika predstavlja jak bol koji počinje u kostovertebralnom uglu ili iz lumbalnog dela zrači prema ilijačnoj kosti ili genitalijama. Često je praćena mikro ili makrohematurijom. Bol tipa kolike može dati i visceralna ishemija usled okluzije mezenterijalne arterije.
Kolapsni bol
Karakteriše ga iznenadni nastanak, velika jačina i brzi razvoj kolapsa. Najčešći uzroci su:
- tromboza mezenterijalne arterije sa gangrenom creva (koža trbuha i ekstremiteta je često mramorizovana, u trbuhu vlada tišina, karakteristično je izrazito povećanje leukocita)
- akutni hemoragično nekrotični pankreatitis (karakteriše ga nagli i intenzivni bol u epigastrijumu koji zrači pojasno i ometa disanje, trbuh je napet, amilaze su povišene 12h nakon početka bola.
- ruptura aneurizme abdominalne aorte (daje agonizovan bol sa poremećajem opšteg stanja, pulsevi na femoralnim arterijama su nejednaki ili se ne pipaju)
- perforativni ulkus želuca ili duodenuma (nagli, kao nožem nanesen bol u epigastrijumu, sa zračenjem u rame pri disanju)
Nagli (perforativni bol)
Nagli ili perforativni bol bez pretećeg kolapsa može biti završetak evolucije prethodno postojećeg bola (perforacija zapaljenog organa, otvaranje ograničene gnojne kolekcije) ili bol bez najave (naglo pucanje ili akutno oboljenje organa).
Evolutivni bol
Uglavnom se javlja kod oboljenja sa blagim početkom uz prisutan razvoj i pogoršnje opšteg stanja. Uzroci:
- akutni holecistitis ( postepen i uporan bol, preznojavanje, povraćanje, povišena temperatura, žutica)
- apendicitis (difuzni infraumbilikalni ili epigastrični bol, kasnije se premešta i javlja karakterističan tišteći bol u donjem desnom kvadrantu)
- divertikulitis (znaci slični apendicitisu, ali sa leve strane)
- ulkusna bolest (tištanje ili kolike, bućkanje, povraćeni sadržaj boje taloga kafe).
Bol ginekološkog porekla
Svaku žensku osobu u generativnom dobu koja ima akutni trbušni bol treba ginekološki pregledati. Bol ginekološkog porekla ima sledeće karakteristike: zrači u krsta, malu karlicu ili rektum, praćen je osećajem nadutosti u maloj karlici i često je u vezi sa vaginalnim krvarenjem, pojavom sekrecije ili sa promenama menstrualnog ciklusa. Nagli bol u malom trbuhu može se javiti kod rupture ovarijalnih cista, žutog tela i torzije ovarijalne ciste. Takođe uzrok mogu biti i zapaljenski procesi u maloj karlici ginekološkog porekla.
